Mιχάλης Κατρίνης στη «Ν»: «Χρειάζεται ενεργό «παρών» στα εξοπλιστικά

Η Ελλάδα πρέπει να έχει ενεργητική διεκδίκηση στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του ReArm Εurope, να βγει μπροστά ως παραγωγός με μετρήσιμους στόχους, τονίζει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο Mιχάλης Κατρίνης, βουλευτής και Τομεάρχης Εθνικής Άμυνας του ΠΑΣΟΚ, επισημαίνοντας πως «αν δεν «παίζεις», σε «παίζουν».

-Κύριε Κατρίνη, πώς μπορεί να καταστεί υλοποιήσιμο αλλά και αποδοτικό για την Ευρώπη και τα κράτη μέλη της το ReArm Europe, ειδικότερα για τη χώρα μας, δεδομένης και της δυνατότητας να συμμετάσχουν Τρίτες Χώρες σε αυτό;

To “Rearm Europe” αποτελεί μία φιλόδοξη προσπάθεια στρατηγικής ενοποίησης της αμυντικής πολιτικής της Ε.Ε.  αλλά η επιτυχία του  θα εξαρτηθεί από το αν τελικά δημιουργηθεί ένας μηχανισμός χρηματοδότησης που θα ενισχύει την άμυνα των ευρωπαϊκών χωρών, χωρίς να επιβαρύνει τις πιο αδύναμες οικονομίες. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ενεργητική διεκδίκηση ρόλου στο σχεδιασμό και την υλοποίηση και όχι απλή αναμονή των αποφάσεων. Είναι ακατανόητη η  απόφαση της κυβέρνησης να μην συμμετάσχει η Ελλάδα στο SAFE, ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ύψους 150 δισ. ευρώ για κοινές προμήθειες στρατιωτικού εξοπλισμού, με δάνεια ίσα ή και χαμηλότερα με το επιτόκιο δανεισμού της χώρας μας, αποπληρωμή σε βάθος χρόνου και ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής. Την ίδια στιγμή που εμείς απέχουμε, η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία και να διεισδύσει στην καρδιά της ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες εξαγοράζουν ευρωπαϊκές εταιρείες και συμμετέχουν σε συμπαραγωγές οπλικών συστημάτων. Το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη στιγμή ξεκαθάρισε ότι θεωρεί αδιανόητη τη συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική, από τη στιγμή που απειλεί με πόλεμο δύο κράτη-μέλη της Ε.Ε., κατέχει παράνομα ευρωπαϊκό έδαφος και παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο. Εξίσου αδιανόητο είναι να συμμετάσχει η Τουρκική αμυντική βιομηχανία στη διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την άμυνα, κάτι για το οποίο η σημερινή κυβέρνηση δεν κινήθηκε έγκαιρα σε διπλωματικό επίπεδο. Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης πρέπει να στηρίζεται πρωτίστως σε αρχές και αξίες και όσοι δεν τις συμμερίζονται δεν μπορούν για κανένα λόγο και καμία σκοπιμότητα να έχουν θέση στο «τραπέζι». Αυτή πρέπει να είναι η ξεκάθαρη, εθνική θέση.

– Ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας για την συγκρότηση στιβαρής και αξιόμαχης αμυντικής βιομηχανίας στο πλαίσιο των αναγκών του ReArm Europe και του ΝΑΤΟ μακροπρόθεσμα;

Η ενίσχυση της αμυντικής ισχύος πρέπει να συνδυάζεται με την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας. Η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει να αυτοπεριορίζεται στο ρόλο του κράτους-πελάτη, αγοραστή οπλικών συστημάτων και πρέπει να βγει μπροστά και ως παραγωγός. Είναι ώρα για μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική, η οποία θα καθορίζει τις προτεραιότητες, θα χαρτογραφεί τις δυνατότητες και θα θέτει μετρήσιμους στόχους. Σκεφτείτε μόνο πως ακόμη και σήμερα η αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία της χώρας δεν έχει πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως ο αναπτυξιακός νόμος.

– Πώς μπορεί να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των ελληνικών αμυντικών εταιρειών στα προγράμματα συνεπένδυσης, συμπαραγωγής και συνανάπτυξης, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της Ευρώπης, του ΝΑΤΟ αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης;

Το ΠΑΣΟΚ έχει κάνει εξ αρχής μια σαφή και ξεκάθαρη πρόταση. Σε κάθε εξοπλιστικό πρόγραμμα, θα πρέπει να υπάρχουν νομικά δεσμευτικές ρήτρες για την υποχρεωτική συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας σε ποσοστό 30%, εφόσον υπάρχει η τεχνική δυνατότητα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ποσοστών συμμετοχής στο υποκατασκευαστικό έργο, μεταφοράς τεχνογνωσίας και δημιουργίας εγχώριων κέντρων υποστήριξης και συντήρησης. Γι’αυτό και ζητήσαμε σύγκληση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής για να συζητήσουμε ανοικτά για τη συμμετοχή των ελληνικών αμυντικών και ναυπηγικών εταιρειών στα εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά και το μέλλον των ΕΑΣ και της ΕΑΒ που δεν αξιοποιούνται και δεν ενισχύονται. Η κυβέρνηση οφείλει να  διαπραγματευτεί ενεργά στην Ευρώπη και το ΝΑΤΟ για συγκεκριμένα κριτήρια γεωγραφικής ισορροπίας και επιστροφής εθνικής υπεραξίας στα προγράμματα. Ακόμη, η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει έναν κατάλογο με τις εθνικές ικανότητες και δυνατότητες, ενώ χρειάζεται να ενισχυθεί το Ελληνικό Κέντρο Ανάπτυξης και Κατασκευών (ΕΛΚΑΚ) ως επιτελικός φορέας.

– Λόγω του βεβαρημένου παρελθόντος των ελληνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων, τι πρέπει να γίνει για να εξασφαλιστεί η ορθή υλοποίηση του νέου εξοπλιστικού προγράμματος της Ελλάδας αλλά και όποιων άλλων χρηματοδοτήσεων προκύψουν προς όφελος πάντα του Δημοσίου Συμφέροντος;  Ποιες μπορεί να είναι οι ασφαλιστικές δικλείδες;

Το ΠΑΣΟΚ έχει προτείνει τη θεσμοθέτηση Ανεξάρτητης Αρχής για τις Αμυντικές Προμήθειες. Το ζήτημα είναι βαθιά πολιτικό. Γι’ αυτό και τονίζουμε διαρκώς την ανάγκη η Επιτροπή Εξοπλιστικών της Βουλής να αποκτήσει ρόλο ουσιαστικού ελέγχου και παρακολούθησης της υλοποίησης των συμβάσεων που υπογράφονται. Χρειαζόμαστε πλαίσιο, διαφανείς διαδικασίες, ανεξάρτητο κοινοβουλευτικό έλεγχο και αξιολόγηση κάθε προμήθειας. Κανείς πάνω από το δημόσιο συμφέρον.

– Ποια είναι η θέση σας για το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας και τη μεταρρυθμιστική Ατζέντα του Υπουργείου Άμυνας;

Η κυβέρνηση προχώρησε σε εξοπλιστικά προγράμματα ύψους περίπου 15 δισ. ευρώ χωρίς να έχει εγκριθεί νέος θεσμικός σχεδιασμός. Τα Επιτελεία έχουν τον πρώτο λόγο για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, υπάρχουν όμως αρκετά σημεία στα εξοπλιστικά προγράμματα που εισηγείται η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής άμυνας τα οποία χρήζουν διευκρινίσεων, επεξηγήσεων και σοβαρής αιτιολόγησης. Η «Ατζέντα 2030» που επικαλείται η κυβέρνηση για τη νέα δομή παραμένει ασαφής, δεν συζητήθηκε επαρκώς, ενώ οι βουλευτές ενημερώνονται κυρίως από επιλεκτικές διαρροές στα ΜΜΕ. Όλα αυτά είναι εξόχως προβληματικά για ένα μείζον εθνικό ζήτημα, όπως η άμυνα της χώρας.

– Πού επικεντρώνετε τις αδυναμίες της Ελλάδας όσον αφορά την εξωτερική και αμυντική πολιτική της με φόντο τις τρέχουσες εξελίξεις, το ρόλο της στην Ευρώπη αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου;

Στον ορίζοντα των εθνικών μας θεμάτων έχουν μαζευτεί πολλά γκρίζα σύννεφα και είναι εύλογο να ανησυχούμε. Ανησυχούμε ειλικρινά, όχι από αντιπολιτευτική σκοπιμότητα. Τα δεδομένα είναι αυτά που δείχνουν πως δεν είναι στραβός ο γιαλός, η κυβέρνηση αρμενίζει στραβά. Τα «ήρεμα νερά» υπάρχουν μόνο στο μυαλό του κ. Μητσοτάκη και αξιοποιούνται από την Τουρκία για προμήθεια οπλικών συστημάτων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.  Η περίπτωση του Τουρκολυβικού μνημονίου, όπως και η έξαρση του μεταναστευτικού ρεύματος από τη Λιβύη προδίδει αδυναμία στρατηγικής πρόβλεψης και ερασιτεχνισμούς. Η Ελλάδα δεν ανέλαβε καμία ειρηνευτική πρωτοβουλία στη Γάζα και απουσίαζε στη Συρία, όταν σφαγιάζονταν ορθόδοξοι πληθυσμοί. Με τις γειτονικές χώρες στα Βαλκάνια δεν εμβαθύνονται οι σχέσεις, ενώ απουσιάζει η πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική που κάποτε ήταν χαρακτηριστική της Ελλάδας και έφερνε απτά αποτελέσματα. Όλα αυτά δεν συμβαίνουν τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα του εφησυχασμού και της αδράνειας της κυβέρνησης που συνέχεια ακολουθεί τις εξελίξεις. Χρειαζόμαστε αλλαγή πλεύσης πριν είναι πολύ αργά. Πολυδιάστατη διπλωματία. Στρατηγικές συμμαχίες με βάθος και αμοιβαιότητα. Ενεργή συμμετοχή στην Ε.Ε. σε ζητήματα άμυνας, ενέργειας και ασφάλειας. Πρωτοβουλίες σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι απλός παρατηρητής στη γεωπολιτική σκακιέρα. Αν δεν «παίζεις», σε «παίζουν».