Λιβύη: Με προκλητική ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ ζητά να σταματήσουν οι έρευνες από Ελλάδα και Αίγυπτο

Με ρηματική διακοίνωση που έχει κατατεθεί ήδη από τις 27 Μαΐου στον ΟΗΕ και δημοσιεύθηκε επισήμως την 1η Ιουλίου, η Λιβύη αμφισβητεί τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας και παρουσιάζει τον δικό της, με συγκεκριμένες συντεταγμένες για την υφαλοκρηπίδα της, ο οποίος περιλαμβάνει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Με αυτή την προκλητική κίνηση, που θυμίζει αντίστοιχη της Τουρκίας το 2020 και θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων, η Λιβύη χαρακτηρίζει παράνομη τόσο την συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου όσο και την ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο (λέγοντας ότι παραβιάζει την λιβυκή υφαλοκρηπίδα, αλλά και το δίκαιο της θάλασσας) και ζητά να σταματήσουν οι έρευνες για υδρογονάθρακες.

«Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Αίγυπτος έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές που οριοθετούνται μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», αναφέρει για την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, ενώ για το Ιόνιο υποστηρίζει πως «το νότιο τμήμα της ανακηρυχθείσας ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο Πέλαγος είναι παράνομο στο βαθμό που αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης στη σχετική θαλάσσια περιοχή και παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα της Λιβύης στη Μεσόγειο Θάλασσα». Στο κείμενο περιλαμβάνεται, μαζί με τις προηγούμενες αδειοδοτήσεις για έρευνες υδρογονανθράκων, και η πιο πρόσφατη έγκριση που έδωσε η Ελλάδα, τον Απρίλιο του 2024: «Η Ελλάδα συνεχίζει τις μονομερείς δραστηριότητες έρευνας και γεώτρησης στις εν λόγω λεγόμενες υπεράκτιες περιοχές αδειοδότησης από τις 26 Νοεμβρίου 2022, αγνοώντας πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης και παραβιάζοντας σοβαρά τους καθιερωμένους κανόνες και πρακτικές του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ κρατών με αντικείμενες ακτές».

Το επιχείρημα της Λιβύης είναι πως η μέση γραμμή πρέπει να οριστεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών με την Ελλάδα και ότι τα νησιά όπως η Κρήτη, επειδή δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, πρέπει είτε να αγνοούνται είτε να έχουν μειωμένη επήρεια. Στον καθορισμό της μέσης γραμμής, η Λιβύη ζητά να ληφθεί υπόψη η δική της εθνική οριοθέτηση για τα χωρικά ύδατα, αλλά και το μνημόνιο που παράνομα έχει συνάψει με την Τουρκία. Βάζει, δε, στο τραπέζι επισήμως την επιθυμία για διαπραγματεύσεις με βάση το άρθρο 33 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ για την ειρηνική επίλυση διαφορών, στο οποίο υπάρχει αναφορά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

«Τα ειρηνικά μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαστηρίου, θα πρέπει να εφαρμόζονται βάσει αμοιβαίας συμφωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση της Λιβύης είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με όλα τα γειτονικά παράκτια κράτη με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων όλων των μερών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», επισημαίνεται χαρακτηριστικά στην ρηματική διακοίνωση -με την Λιβύη να ζητά από την Αίγυπτο και την Ελλάδα «να αναστείλουν όλες τις άδειες και τις δραστηριότητες περί έρευνας υδρογονανθράκων στις εν λόγω περιοχές έως ότου διευθετηθούν όλες οι διαφορές για τα θαλάσσια σύνορα μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και με έγκυρες συμφωνίες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».

Διπλωματικές πηγές της Αθήνας ανέφεραν πως η Ρηματική Διακοίνωση «εκφράζει τις πάγιες θέσεις της Λιβύης, ωστόσο δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Οι θέσεις αυτές έχουν τεθεί στο παρελθόν και απαντηθεί προσηκόντως από την Ελλάδα και την Αίγυπτο». Όπως σημείωναν χαρακτηριστικά, «το διεθνές δίκαιο δεν επικαθορίζεται από μονομερείς ρηματικές διακοινώσεις, ούτε από ευσεβείς πόθους τρίτων. Τέτοιες θέσεις δεν παραπέμπουν σε ετοιμότητα για επανέναρξη συνομιλιών για οριοθέτηση Υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας».

Η Ελλάδα συνεχίζει να ακολουθεί το διεθνές δίκαιο και να αναζητά περιφερειακούς συμμάχους, με στόχο τον πολλαπλασιασμό της διπλωματικής της ισχύος. «Σε αντίθεση με άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, η Ελλάδα βαδίζει και ενεργεί βάσει του Διεθνούς Δικαίου και δεν διστάζει να διατυπώνει ευθέως τις θέσεις της σε κάθε συνομιλητή της, όπως έπραξε και πρόσφατα ο Υπουργός Εξωτερικών κατά την επίσκεψή του στη Λιβύη».