Βρετανία: Τα υπουργικά δάκρια που τρόμαξαν τις αγορές, η καταβύθιση του Στάρμερ και ο εφιάλτης Φάρατζ

Η εικόνα της Ρέιτσελ Ριβς να κλαίει στη Βουλή των Κοινοτήτων, ενώ ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έμενε σιωπηλός, δεν συγκλόνισε μόνο την πολιτική σκηνή της Βρετανίας – τάραξε και τις αγορές, ανέδειξε τις βαθιές ρωγμές στο κυβερνών Εργατικό Κόμμα και πυροδότησε φόβους για νέο κύμα αστάθειας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ήταν η πιο αποκαλυπτική στιγμή μιας εβδομάδας που ξεγύμνωσε τη δυσλειτουργική ισορροπία ανάμεσα στο πολιτικό σχέδιο των Εργατικών και τη σκληρή πραγματικότητα μιας βρετανικής οικονομίας που ασφυκτιά.

Την Τετάρτη, η Ριβς λύγισε κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης, με τους επενδυτές να πανικοβάλλονται στη σκέψη ότι μπορεί να αποχωρήσει και να πάρει μαζί της τους αυστηρούς «δημοσιονομικούς κανόνες» που έχουν συγκρατήσει τα ελλείμματα.

Rachel Reeves in tears at PMQs after ‘altercations with Starmer and Speaker’ https://t.co/7F52dhb6Jl

— Mars Pioneer (@MarsPioneer) July 3, 2025

Ο πρωθυπουργός Στάρμερ, φανερά αιφνιδιασμένος, δεν προσέτρεξε προς στήριξή της. Τουλάχιστον όχι δημοσίως εκείνη τη στιγμή. Η σιωπή του πυροδότησε εικασίες περί αποπομπής ή παραίτησης της υπουργού και η στερλίνα υποχώρησε, ενώ οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων (Gilts) εκτοξεύτηκαν.

Η Ντάουνινγκ Στριτ έσπευσε να ελέγξει τη ζημιά, επικαλούμενη «προσωπικό λόγο» για τη συναισθηματική φόρτιση της Ριβς και λίγο αργότερα ο Στάρμερ δήλωσε ότι «είναι σε απόλυτο συντονισμό» με την υπουργό του. Οι δηλώσεις αυτές έφεραν πρόσκαιρη ηρεμία, με τον FTSE 100 να ανακάμπτει και τη στερλίνα να ενισχύεται, αλλά η ουσία παρέμεινε: το αφήγημα της αξιοπιστίας ράγισε.

Σε ασφυξία η οικονομία – σε αποσύνθεση η πειθαρχία

Η Ριβς έχει δεσμευτεί για δύο αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες: ότι οι καθημερινές κρατικές δαπάνες θα καλύπτονται από φορολογικά έσοδα (όχι από δανεισμό), και ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ έως το 2029-2030.

Ωστόσο, το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» της έχει εξανεμιστεί. Το τελευταίο διάστημα, η κυβέρνηση έχει υπαναχωρήσει από βασικές περικοπές – συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στα επιδόματα αναπηρίας – αφήνοντάς την να παλεύει ανάμεσα σε τρεις εφιαλτικές επιλογές:

• να σπάσει τους κανόνες της
• να αυξήσει φόρους στους εργαζόμενους ή
• να κόψει αλλού – κάτι εξίσου πολιτικά τοξικό.

Παράλληλα, ο Στάρμερ υπέστη ηχηρή εσωκομματική ήττα, όταν βουλευτές των Εργατικών καταψήφισαν το νομοσχέδιο για τον περιορισμό των προνοιακών δαπανών. Ήταν η δεύτερη φορά που η κοινοβουλευτική ομάδα αψήφησε τον πρωθυπουργό, με την πρώτη να αφορά την κατάργηση επιδοτήσεων θέρμανσης. Η «σιδερένια πυγμή» των Εργατικών έχει μετατραπεί σε χάρτινη ασπίδα.

Τα πικρά γενέθλια και ο Φάρατζ

Καθώς πλησιάζει η 4η Ιουλίου – η πρώτη επέτειος από την άνοδο των Εργατικών στην εξουσία – το κλίμα είναι ζοφερό. Οι υποσχέσεις για ανάπτυξη, σπίτια, υγεία και αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης έχουν μείνει στα χαρτιά.

Το κόμμα υπολείπεται στις δημοσκοπήσεις του Reform UK του Νάιτζελ Φαρατζ, που υπόσχεται «να τα γκρεμίσει όλα» με μια αντικρατικιστική ατζέντα.

Η κοινωνία, βουτηγμένη σε στασιμότητα που θυμίζει τη δεκαετία του ’30, νιώθει ότι η κυβέρνηση δεν την ακούει – και κυρίως δεν της λέει την αλήθεια. Οι πολίτες ζητούν αυξημένες δημόσιες δαπάνες αλλά αρνούνται νέους φόρους. Θέλουν μείωση των επιδομάτων αλλά όχι περικοπές στα δικά τους. Και οι Εργατικοί, που εξελέγησαν για να διαχειριστούν αυτές τις αντιφάσεις, αρνούνται να τις αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο.

Ο Στάρμερ αποφεύγει το «μεγάλο αφήγημα». Αντί να μιλήσει ειλικρινά για το γιατί ζητά εξουσία, μοιάζει να κυβερνά με το βλέμμα στο πολιτικό κόστος. Οι μεταρρυθμίσεις είναι νωθρές, οι θεσμοί ενισχύονται αντί να ανασχεδιάζονται και οι ευκαιρίες για γενναίες τομές εξανεμίζονται. Η αξιοπιστία της κυβέρνησης απέναντι στους πιστωτές της χώρας έχει δεχτεί σοβαρό πλήγμα – και η σκιά της Λιζ Τρας πλανάται ξανά στο Γουεστμίνστερ.

«Το πιθανότερο είναι ο σερ Κιρ να βυθιστεί ακόμη περισσότερο», προειδοποιεί ο Economist και εξηγεί: «Η κυβέρνησή του μοιάζει να έχει χάσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και η αξιοπιστία της Ριβς έχει εξαϋλωθεί – παραμένει ασαφές πόσο ακόμη θα αντέξει στη θέση της. Μετά από αυτήν την εβδομάδα, ο πρωθυπουργός θα δυσκολευτεί να επιβάλει πειθαρχία στο Κοινοβούλιο. Αντί να επιχειρήσει να περάσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, είναι πιο πιθανό να προσπαθήσει να κατευνάσει τους οργισμένους βουλευτές και να εξαγοράσει τη βάση του».

«Ένα Εργατικό Κόμμα που επιλέγει τη δημοφιλία αντί για σκληρές μεταρρυθμίσεις στο τέλος θα χάσει και τα δύο. Μια βαθύτερη κρίση ίσως ξυπνήσει τη Βρετανία από τη νωθρότητά της. Αν όμως συνεχιστεί αυτό το αδιέξοδο, δεν αποκλείεται να είναι ο Φάρατζ εκείνος που θα ανέβει στην εξουσία υποσχόμενος την αλλαγή. Κι αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει ως προειδοποίηση προς όλους τους κεντρώους της Δύσης», συνεχίζει ο Economist.

Με λίγα λόγια η ιστορία της εβδομάδας αυτής στο Λονδίνο ξεπερνά τα βρετανικά σύνορα. Είναι μια προειδοποίηση για όλες τις κυβερνήσεις του λεγόμενου προοδευτικού kέντρου που επιχειρούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στον ρεαλισμό των αριθμών και την ανάγκη κοινωνικής προστασίας.