«Οδηγούμαστε στη βία εξαιτίας της ασυνεννοησίας»

Αφιερωμένο στην ειρήνη είναι το 7ο Φεστιβάλ Δελφών «το Λάλον Υδωρ» και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής, μετά την παγκόσμια πρεμιέρα στο Μπακού με το έργο του «Πρελούδια» στα μέσα Ιουνίου και ενώ ετοιμάζεται να παρουσιάσει δύο μουσικοθεατρικά έργα του στους Δελφούς την Κυριακή 6 Ιουλίου, μας μιλά για τον θεσμό στη Φωκίδα που έχει γίνει γόνιμος τόπος συνάντησης της τοπικής κοινωνίας με την καλλιτεχνική κοινότητα. Πόσο μάλλον που φέτος αυτή η συνάντηση θα γίνει και επί σκηνής, αφού στα έργα του συμμετέχουν τόσο τοπικοί καλλιτέχνες όσο και εθελοντές από τη Φωκίδα.

● Εφτά χρόνια φεστιβάλ: πώς ξεκίνησε αυτό το ταξίδι και τι κρατάτε από αυτή την εμπειρία;

Το 2017 ανταποκρίθηκα στο κάλεσμα των τριών εταίρων -Δήμοι Δελφών, Δωρίδος και Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας- που συνέστησαν το Δίκτυο Δελφών για τον Πολιτισμό και τον Τουρισμό στη Φωκίδα επιθυμώντας τη δημιουργία ενός φεστιβάλ που να αγκαλιάζει ολόκληρο τον νομό. Το ανέλαβα με πάθος επειδή με αυτόν τον τόπο είχε συνδεθεί το πιο καθοριστικό ηλικιακά κομμάτι της ζωής μου, η εφηβική μου ηλικία. Οι Δελφοί είναι ένα συγκλονιστικό φυσικό περιβάλλον στους πρόποδες του Παρνασσού, με τεράστια ιστορία και φυσική ενέργεια.

Οντως ήταν ο ομφαλός του τότε γνωστού αρχαίου κόσμου που καθόριζε τις τύχες ολόκληρων πόλεων-κρατών. Ετσι ξεκίνησε το 2018 το Φεστιβάλ Δελφών «Το Λάλον Υδωρ». Αυτό που κρατώ είναι πως έχει δημιουργηθεί μια μοναδική δελφική πολιτιστική αμφικτυονία στο κέντρο της χώρας, που ενώνει όλες τις πόλεις του νομού με τις διαφορετικότητές τους, καθώς μιλάμε για παραθαλάσσιες, ορεινές και πεδινές πόλεις. Το κάθε δρώμενο επιλέγεται με κριτήριο να συνδέεται με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο στήνεται και με την ιστορία του εκάστοτε τόπου αν είναι δυνατόν. Οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες σε τεχνικό επίπεδο, το να οργανώνεις δηλαδή πράγματα σε φυσικό περιβάλλον με μηδενικές υποδομές, αλλά το αποτύπωμα που αφήνει μας ανταμείβει. Είναι πια ένα φεστιβάλ σε διάλογο με την τοπική κοινωνία και την καθοδηγεί.

Δημήτρης Μαραμής

● Ποιες είναι οι σκέψεις πίσω από το γεγονός ότι το φετινό φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στην ειρήνη;

Αντί να συναντώνται οι ηγέτες και να συζητούν λύσεις για το θέμα της διάσωσης της ίδιας της ανθρωπότητας και της Γης που βάλλεται από την χωρίς μέτρο και σύνεση ανθρώπινη δραστηριότητα, οργανώνουν πολέμους. Οδηγούμαστε στη βία εξαιτίας της ασυνεννοησίας, εξαιτίας των τεράστιων «εγώ» και φυσικά γιατί έχει εκλείψει η πνευματικότητα, που είναι συστατικό απαραίτητο για να είναι ο άνθρωπος άνθρωπος. Διαφορετικά είναι ένα θηλαστικό και τίποτα άλλο. Δυστυχώς είμαστε τρομοκρατημένοι βλέποντας τι ρηχής ποιότητας και τι επιπολαιότητας άνθρωποι κρατούν τα ηνία και κυβερνούν. Κατανοώ πως σε πολλά θέματα χρειάζεται διπλωματία, χρειάζονται υποχωρήσεις, χρειάζονται παραχωρήσεις που εμείς οι κοινοί θνητοί, που είμαστε έξω απ’ όλα αυτά τα παιχνίδια, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πάντα. Αλλά όχι να καταβαραθρώνεται κάθε νόμος, δίκαιο και ανθρωπισμός. Βλέποντας πως ουσιαστικά βιώνουμε έναν καμουφλαρισμένο και σπασμωδικό τρίτο παγκόσμιο πόλεμο στις μέρες μας, τι να πούμε; Πως είμαστε καλά; Πως νιώθουμε ασφάλεια; Πως όλα αυτά οδηγούν σε κάτι καλό; Ποιος νοήμων μπορεί να το πει αυτό; Συνεπώς με την ελάχιστη, μικρή φωνή μας θέλουμε να τραγουδήσουμε για την ειρήνη, για τη μη βία, για την ευγένεια, για τον πολιτισμό, για την πνευματικότητα και το αίσθημα, για τον άνθρωπο και τη ζωή.

● Από πού αντλούν έμπνευση τα πρωτότυπα έργα σας που παρουσιάζετε φέτος;

Mε εμπνέει και με διεγείρει η πιο βαθιά αλήθεια μέσα στα βάθη της ψυχής του πιο αγνού και πρωτόγονου ανθρώπου. Ειδικά η δημοτική ποίηση επειδή ουσιαστικά είναι λόγος που δεν γράφτηκε από έναν, αλλά διαδόθηκε προφορικά από πολλούς -από στόμα σε στόμα- και ταξίδευε στον αέρα. Γι’ αυτό θεωρώ πως φέρει ό,τι πιο βαθύ, αρχέγονο και αληθινό για την ανθρώπινη ύπαρξη. Γιατί ο λόγος αυτός μέσα στο ταξίδι του ξεκαθάρισε από φτιασίδια και ψεύτικα στοιχεία και επέζησε καθαρός, ισχυρός και αγνός. Το ψέμα μπορεί να κυριαρχήσει για λίγο, αλλά δεν μπορεί να επιζήσει μέσα στον χρόνο. Το αληθινό όμως θα επιβιώσει και θα επιβληθεί. Η δύναμη των έργων αυτών είναι η αταλάντευτη αλήθεια, είναι η μαγεία, η υπερφυσική τους διάσταση και η συγκινησιακή τους δύναμη, που αγγίζει και γοητεύει τον ακροατή/θεατή καθώς ανασύρει από τα βάθη της ψυχής του τις αρχέγονες μνήμες της ανθρώπινης υπόστασης από το ξύπνημα του νου μέσα από τα σπήλαια έως σήμερα την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Το ιδιαίτερο και πρωτόγνωρο φέτος για την περιοχή είναι ότι συμμετέχει στο έργο μου η τοπική κοινωνία μέσω της χορωδιακής τέχνης. Πέντε τοπικές χορωδίες, ντόπιοι επαγγελματίες τραγουδιστές, καταξιωμένοι τραγουδιστές και μουσικοί από Αθήνα, συνολικά 200 άτομα, συμμετέχουν στα μουσικοθεατρικά έργα μου που συνδέονται άμεσα με τον τόπο, την Αμφισσα. Πρόκειται για «Το Γιοφύρι της Αρτας» βασισμένο στο αριστουργηματικό ομώνυμο δημοτικό τραγούδι και το «Το Στοιχειό της Χάρμαινας», σε ποίηση Σωτήρη Τριβιζά, που παντρεύουν τη σύγχρονη μουσική έκφραση με τη λαϊκή μας παράδοση. Αποτελούν μέρος της μουσικοθεατρικής τριλογίας μου «Οι Στοιχειωμένοι», που ήταν ανάθεση του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών το 2019 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία τότε.

● Από πού πήρε το όνομά του το φεστιβάλ;

Λέγεται πως ο τελευταίος χρησμός που δόθηκε από την Πυθία στον απεσταλμένο Ορειβάσιο του σπουδαίου αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη έλεγε: «Είπατε τω βασιλεί, χαμαί πέσε δαίδαλος αυλά, ουκέτι Φοίβος έχει καλύβαν, ου μαντίδα δάφνην, ου παγάν λαλεούσαν, απέσβετο και λάλον ύδωρ». Δηλαδή: «Πείτε στον βασιλιά πως έπεσε κατάχαμα το περίτεχνο οίκημα και ούτε ο Φοίβος Απόλλων έχει πια κατοικία, ούτε δάφνη μαντική, ούτε πηγή ομιλούσα και το ομιλών νερό στέρεψε». Από αυτόν τον χρησμό -που μπορεί και να μην είναι της Πυθίας, αλλά εύρημα του χριστιανισμού- πήρα δύο λέξεις: «Λάλον Υδωρ». Δηλαδή το νερό που μιλάει, η πηγή που έχει φωνή, συμβολικά υπονοώντας πως με αυτό το φεστιβάλ υπάρχει φωνή και φως από τους Δελφούς και τη Φωκίδα που θα συνεχίζει μέσα στα χρόνια να παράγει πολιτισμό και ομορφιά.

● Πώς προέκυψε η συνεργασία και το νέο έργο στο Μπακού;

Με πρόσκληση της ελληνικής πρεσβείας του Αζερμπαϊτζάν και συγκεκριμένα του μορφωμένου και φιλόμουσου πρέσβη Χρήστου Καποδίστρια επελέγην ως Ελληνας συνθέτης να εκπροσωπήσω τη χώρα μου και να παρουσιαστεί σε πρώτη εκτέλεση το νέο έργο μου «Πρελούδια» για έγχορδα & άρπα, στις 17 Ιουνίου στο Μπακού, στην αίθουσα Azerbaijan State Philharmonic Hall από την Azerbaijan State Chamber Orchestra σε μουσική διεύθυνση του Ayyub Guliyev. Στη συναυλία συμμετείχαν οι διεθνώς διακεκριμένοι Ελληνες σολίστ Θεοδοσία Ντόκου (πιάνο) και Γιάννης Γεωργιάδης (βιολί).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Δελφοί, Θέατρο Φρύνιχος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Κυριακή 6 Ιουλίου, 21.15. Εισιτήρια 10-15 ευρώ, προπώληση ticketservices.gr.