Nordic Monitor: Σε εξέλιξη μυστικές διαπραγματεύσεις Τουρκίας – Συρίας για θαλάσσια σύνορα μετά τον Άσαντ

Μια άκρως απόρρητη διπλωματική πρωτοβουλία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Τουρκίας και Συρίας έρχεται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας, με την επιβεβαίωση να προέρχεται από επιστολή του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Το Nordic Monitor, που έχει στην κατοχή του το σχετικό έγγραφο, αποκαλύπτει ότι η Άγκυρα ήδη εργάζεται για τη σύναψη συμφωνίας Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με την κυβέρνηση που θα διαδεχθεί το καθεστώς Άσαντ.

Η επιστολή, με ημερομηνία 16 Ιουνίου, απευθύνεται στον Πρόεδρο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και αποτυπώνει με σαφήνεια την πρόθεση της τουρκικής κυβέρνησης να διασφαλίσει τα συμφέροντα της χώρας αλλά και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (όπως αποκαλούνται τα Κατεχόμενα από την Άγκυρα) σε περίπτωση αλλαγής καθεστώτος στη Συρία.

Φιντάν: «Καθορίζουμε θαλάσσια σύνορα με τη Συρία»

«Με την ανατροπή του καθεστώτος Μπάαθ και τη μεταβίβαση της εξουσίας σε μεταβατική κυβέρνηση, εργαζόμαστε σε συντονισμό με τις αρμόδιες αρχές για τον καθορισμό των θαλάσσιων ορίων με τη Συρία και την οριοθέτηση θαλάσσιας δικαιοδοσίας, με στόχο την προστασία των συμφερόντων μας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Χακάν Φιντάν στην επιστολή.

Ο ίδιος τονίζει ότι η Τουρκία θα υπερασπιστεί και τα συμφέροντα του ψευδοκράτους σε ενδεχόμενη τουρκοσυριακή συμφωνία.

Απόρρητες διαπραγματεύσεις με το νέο καθεστώς της Δαμασκού

Η επιστολή του Φιντάν επιβεβαιώνει ότι οι τουρκικές υπηρεσίες έχουν λάβει εντολή για τη σύνταξη κειμένου συμφωνίας, σε συνεργασία με το νέο καθεστώς που – σύμφωνα με το ρεπορτάζ – αναμένεται να αναλάβει την εξουσία μετά τον Άσαντ. Η νέα ηγεσία υπό τον πρόεδρο Άχμαντ αλ-Σαράα, με τον οποίο η Άγκυρα φέρεται να διατηρεί ήδη επαφές, εκλαμβάνεται από την Τουρκία ως ευκαιρία για να προωθήσει τις γεωπολιτικές της επιδιώξεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο παρελθόν είχαν γίνει προσπάθειες για συμφωνία ΑΟΖ με το καθεστώς Άσαντ, όμως διακόπηκαν με την έκρηξη του εμφυλίου πολέμου το 2011.

Εκτός ελέγχου οι αντιδράσεις – Ανησυχία σε Αθήνα και Λευκωσία

Μια πιθανή τουρκοσυριακή συμφωνία θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο, σε μια περιοχή με έντονη ενεργειακή και γεωστρατηγική σημασία. Η Άγκυρα επιδιώκει να δημιουργήσει τετελεσμένα, παρόμοια με εκείνα της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης το 2019, η οποία είχε προκαλέσει οξύτατες αντιδράσεις από την Ελλάδα και την ΕΕ.

Στο τραπέζι μπαίνουν πλέον και σενάρια για κοινή εξερεύνηση υδρογονανθράκων από Τουρκία και Συρία, κάτι που – εφόσον υλοποιηθεί – θα ενισχύσει τις διεκδικήσεις της Άγκυρας στην περιοχή και θα προσφέρει de facto αναγνώριση στο ψευδοκράτος.

Απόρριψη ευρωπαϊκής εμπλοκής

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, με αφορμή τις ευρωπαϊκές ανησυχίες, διευκρινίζει στην επιστολή του ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμία αρμοδιότητα να σχολιάζει διμερείς συμφωνίες μεταξύ κυρίαρχων κρατών», απορρίπτοντας τις αντιρρήσεις που εξέφρασε η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για εξωτερικές υποθέσεις, Κάγια Κάλας, σε συνάντησή τους στις 12 Ιανουαρίου 2025 στο Ριάντ.

Στα πρότυπα Λιβύης η στρατηγική της Άγκυρας

Η Τουρκία φαίνεται να ακολουθεί το μοντέλο της συμφωνίας με τη Λιβύη, επιδιώκοντας να «κλειδώσει» θαλάσσιες ζώνες και να προχωρήσει σε ενεργειακές συμφωνίες παρά τις διεθνείς αντιδράσεις. Αν η συμφωνία με τη Συρία προχωρήσει, αναμένεται να αποτελέσει νέα εστία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, με πιθανές γεωπολιτικές επιπτώσεις στις σχέσεις της Άγκυρας με Κύπρο, Ελλάδα, Ισραήλ και Λίβανο.

Η Κύπρος, ειδικά, έχει ήδη εκφράσει την έντονη αντίθεσή της στις τουρκικές παρεμβάσεις σε θαλάσσιες ζώνες και έχει υπογράψει συμφωνίες ΑΟΖ με Αίγυπτο, Λίβανο και Ισραήλ, τις οποίες η Τουρκία αμφισβητεί ως παράνομες και επιζήμιες για τα δικαιώματα του ψευδοκράτους.