Με βαριές υπογραφές προειδοποιούν για την ανισότητα

Αντίλογο στον μονόδρομο της βαρβαρότητας, του μιλιταρισμού, της ανισότητας, της βίας και της κυριαρχίας του δίκαιου του ισχυρού -που προωθούν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι ακόλουθοί του σε όλη την υφήλιο- προβάλλει μια ομάδα 40 πρώην προέδρων και πρωθυπουργών χωρών από κάθε ήπειρο του πλανήτη.

Απευθυνόμενοι με επιστολή τους προς τους σημερινούς ηγέτες των χωρών της υφηλίου, οι «40» περιγράφουν με μελανά χρώματα τη σημερινή πραγματικότητα. «Η αστάθεια κυβερνά τον κόσμο μας σήμερα. Η ανισότητα κλιμακώνεται σε όλα τα έθνη. Τρισεκατομμυριούχοι θα μπορούσαν να εμφανιστούν αυτή τη δεκαετία, καθώς σχεδόν η μισή ανθρωπότητα ζει σε συνθήκες φτώχειας ενώ 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες που ξοδεύουν περισσότερα σε τόκους για την πληρωμή του δημοσίου χρέους τους παρά για Παιδεία ή την Υγεία. Η κλιματική κατάρρευση ξεπερνά τις πράσινες μεταβάσεις. Σε πάρα πολλά μέρη, τα παιδιά θάβονται κάτω από την επιθετικότητα των κρατών, καθώς κάθε αίσθηση τάξης, που βασίζεται σε κανόνες, εκτοπίζεται βίαια από μια τάξη που βασίζεται στην ισχύ». Σε αυτό το λίαν επικίνδυνο περιβάλλον «η πολυμέρεια για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων που προέκυψε από δύο Παγκόσμιους Πολέμους βρίσκεται σε αταξία».

Οι πρώην ηγέτες επικρίνουν τη «στενή μονομερή προσέγγιση» στην επίλυση των προβλημάτων που προωθεί ο Τραμπ. Τονίζουν ότι «παγκόσμια προβλήματα, που χρειάζονται παγκόσμιες λύσεις και δεν μπορούν να λυθούν από τα έθνη-κράτη μόνα τους, παραμένουν ανεπίλυτα» και καταδικάζουν το «ξεπερασμένο» μεταπολεμικό οικονομικό μοντέλο: «Το σημερινό οικονομικό σύστημα, που διαμορφώθηκε το 1944 στο Μπρέτον Γουντς από πλούσια έθνη σε μια εποχή που η αποικιοκρατία εξακολουθούσε να ορίζει μεγάλο μέρος του κόσμου, είναι ξεπερασμένο» τονίζουν, προσθέτοντας ότι απαιτείται πλέον μια πιο συμπεριληπτική παγκόσμια τάξη - μια τάξη που να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια την ηγεσία των χωρών του Παγκόσμιου Νότου που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αλλαγής.

Ο κόσμος, σημειώνουν, υστερεί στην πολυμερή συνεργασία και τη χρηματοδότηση της παγκόσμιας αναπτυξιακής βοήθειας οδηγώντας σε περισσότερη φτώχεια, κακή υγεία, αναλφαβητισμό και περιβαλλοντικά προβλήματα.

Ζητούν τη μεταρρύθμιση θεσμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ολοκληρωτική ελάφρυνση χρέους των φτωχών χωρών, διεθνή φορολογική συνεργασία και από κοινού χρηματοδότηση των δημοσίων αγαθών. Υπάρχουν, όπως γράφουν, τρισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, αλλά πάρα πολλά δημόσια χρήματα δεσμεύονται από την ιδιωτική εξουσία. «Το πιο επείγον είναι ότι χρειαζόμαστε βοήθεια που σώζει ζωές - όχι αιμορραγικές περικοπές από τα πλούσια έθνη. Η μείωση της ανισότητας απαιτεί διεθνή φορολογική συνεργασία. Χρειαζόμαστε παγκόσμιους ελάχιστους φόρους στα κέρδη των πολυεθνικών, για να διασφαλίσουμε ότι πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται».

Club de Madrid

Η επιστολή διοργανώθηκε από το Club de Madrid, το μεγαλύτερο φόρουμ δημοκρατικών πρώην αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στον κόσμο, με την υποστήριξη της Oxfam και της Συμμαχίας των Λαών για τα Φάρμακα.

Στους υπογράφοντες την επιστολή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι Γκόρντον Μπράουν (πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, 2007-2010), Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο (πρωθυπουργός της Ισπανίας, 2004-2011), Ελεν Κλαρκ (πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, 1999-2008), Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε (πρωθυπουργός της Ολλανδίας, 2002-2010), Κχιέλ Μάγκνε Μπόντεβικ, (πρωθυπουργός της Νορβηγίας, 1997-2000 · 2001-2005), Τάρια Χάλονεν (πρόεδρος της Φινλανδίας, 2000-2012), Στέφαν Λεβέν (πρωθυπουργός της Σουηδίας, 2014-2021), Γιώργος Παπανδρέου (πρωθυπουργός της Ελλάδας, 2009 –2011), Κάρλος Αλβαράδο (πρόεδρος της Κόστα Ρίκα, 2018-2022), Αμινάτα Τουρέ (πρωθυπουργός της Σενεγάλης, 2013-2014), Σάνα Μάριν (πρωθυπουργός της Φινλανδίας, 2019-2023) και οι βραβευμένοι με Νόμπελ Ειρήνης, Χοσέ Ράμος-Ορτα (νυν πρόεδρος του Ανατολικού Τιμόρ) και Οσκαρ Αριας (πρόεδρος της Κόστα Ρίκα, 2006-2010).

Η παρέμβαση των «40», που θάφτηκε επιμελώς από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, έρχεται σε μια στιγμή βαθιάς αβεβαιότητας για τον πλανήτη, οπισθοχώρησης της δημοκρατίας, των κανόνων και αύξησης της βίας και της αδικίας. Ο νέος πλανητάρχης αμφισβητεί ευθέως τη μεταπολεμική συναίνεση, αποσύροντας τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, καταργώντας την USAID και προσβάλλοντας όλους σχεδόν τους διεθνείς οργανισμούς που αποτελούν μέρη του ΟΗΕ.

Παρά τη ζοφερή τους αξιολόγηση, οι πρώην ηγέτες εκφράζουν αισιοδοξία ότι «μια ισχυρή μετατόπιση είναι εφικτή» και υποστηρίζουν «έναν νέο οικονομικό συνασπισμό των χωρών που είναι πρόθυμες να συνεργαστούν για την καταπολέμηση της ακραίας ανισότητας, τον τερματισμό της φτώχειας και την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Η ομάδα των 40 πρώην προέδρων και πρωθυπουργών προσδιορίζει την Τέταρτη Διεθνή Διάσκεψη για τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης στη Σεβίλη της Ισπανίας, τη Σύνοδο των G20 στη Νότια Αφρική και τη σύνοδο Cop30 στη Βραζιλία ως σημαντικές ευκαιρίες για την προώθηση της ατζέντας τους.