Αλ. Τσίπρας: Εθνικό ό,τι είναι αληθινό...

Το, προ δεκαετίας, δημοψήφισμα για το «ναι» ή «όχι» στο «σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25/6/2015» (όπως ήταν και το ερώτημα, επισήμως, που ετέθη υπ’ όψιν των πολιτών) συνεχίζει να εγείρει πάθη, να προκαλεί ερωτήματα.

Με σκληρή κριτική κατά του βασικού πρωταγωνιστή, του Αλέξη Τσίπρα, τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών. Ο οποίος, όμως, μόλις χθες έλυσε για πρώτη φορά τη σιωπή του λέγοντας τρόπον τινά «δέκα χρόνια είναι αρκετά». Από την επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με την οποία ζητά τη δημοσιοποίηση των πρακτικών του τότε Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, ο πρώην πρωθυπουργός δείχνει πως δεν έχει κάτι να φοβηθεί, αφού «η αλήθεια για το χθες μάς εξοπλίζει για το σήμερα και το αύριο», όπως αναφέρει. Η θέση του, δε, για τα γεγονότα της εποχής συνοψίζεται στη φράση ήταν «μια συμφωνία που εν τέλει άνοιξε την προοπτική εξόδου της χώρας από την κρίση […] απαλλάσσοντάς την από την ασφυκτική επιτροπεία τρίτων».

Το ερώτημα, τότε, που ανακύπτει, είναι ποιοι έχουν συμφέρον από τη μη δημοσιοποίηση των πρακτικών. Το πιθανότερο, βέβαια, είναι ότι ο Κ. Τασούλας θα πατήσει πάνω στη θέση που είχε διατυπώσει η προκάτοχός του στην Προεδρία, όταν στο αντίστοιχο αίτημα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, τον περασμένο Αύγουστο, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου απαντούσε αρνητικά, επικαλούμενη σειρά λόγων, όπως ότι τα πρακτικά είναι απόρρητα, ότι ουδέποτε έχουν δημοσιοποιηθεί πρακτικά από αντίστοιχες συσκέψεις, ότι το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών συνιστά άτυπο όργανο κ.ά. Ομως, το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό, έγραφε ο Διονύσιος Σολωμός (και υπενθυμίζει ο Αλέξης Τσίπρας στην επιστολή του).

Για τις πραγματικές επιδιώξεις της τότε κυβέρνησης με το δημοψήφισμα έχουν μιλήσει πολλοί, έχει, όμως, ξεχωριστό ενδιαφέρον τι έλεγε πριν από δύο εβδομάδες στην «Καθημερινή» ο Προκόπης Παυλόπουλος, επί Προεδρίας του οποίου εκτυλίχθηκαν όλα εκείνα τα δραματικά γεγονότα του 2015: «Πιστεύω ότι το ερώτημα δεν αφορούσε την παραμονή στην ευρωζώνη. Το ερώτημα σχετιζόταν με τη λύση, δηλαδή με το πρόγραμμα που μας πρότειναν οι Ευρωπαίοι. […] Αρα το αποτέλεσμα έγινε σεβαστό. Θέλαμε μια καλύτερη λύση». Κι ακόμη, «εγώ που ζούσα τα γεγονότα, ήξερα ότι (σ.σ. ο Αλέξης Τσίπρας) δεν είναι δραχμιστής. Οπως ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν εννοούσε ότι θα βγάλει την Ελλάδα από την ΕΟΚ […] έτσι και ο Τσίπρας, φυσικά τηρουμένων των αναλογιών και λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές των εποχών, δεν ήθελε να βγάλει την Ελλάδα από την ευρωζώνη».

Τι λένε, όμως, κάποιοι από τους πιο στενούς συνεργάτες του τότε πρωθυπουργού; Στην αντικριστή σελίδα, ο Νίκος Παππάς, τότε υπουργός Επικρατείας, γράφει για το θέμα της «Εφ.Συν.», ενώ ο Δημήτρης Λιάκος, υπεύθυνος του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής την εποχή του δημοψηφίσματος και υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ από τον Νοέμβριο του 2016 και μετά, είπε στην εφημερίδα μας:

«Στο δημοψήφισμα φτάσαμε λόγω του διαφαινόμενου αδιεξόδου της διαπραγμάτευσης. Αδιέξοδο που οφειλόταν κυρίως στην πραγματική διάθεση μέρους της πλευράς των δανειστών να χρησιμοποιήσουν ένα ενδεχόμενο Grexit ως το φόβητρο για την επιβολή πολιτικών λιτότητας στις υπόλοιπες χώρες και μέσο για την επίτευξη του στόχου τους δημιουργίας μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Η δική μας πλευρά είχε τις δικές της ευθύνες εξαιτίας ελλιπούς ανάγνωσης των πραγματικών συνθηκών και του συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη. Πρακτικά η απειλή για Grexit δεν ήταν όπλο στα χέρια μας, αλλά επιδίωξη ορισμένων δυνάμεων στην Ευρώπη».

Πάντως, όπως επισημαίνει ο Δ. Λιάκος, «πριν από το δημοψήφισμα, η άλλη πλευρά δεν έδινε λύση στη διευθέτηση του χρέους, κάτι που επιτεύχθηκε μετά. Αν θέλουμε να είμαστε κατ’ ελάχιστον σοβαροί, η σύγκριση μεταξύ των προγραμμάτων δεν είναι σωστή, καθώς όλο το βάρος έπεσε στις πλάτες του ελληνικού λαού. Ωστόσο από την παράθεση των επίσημων στοιχείων δεν προκύπτει ότι το 3ο Μνημόνιο ήταν το σκληρότερο. Υπενθυμίζεται ότι τα δύο πρώτα Μνημόνια επιβάρυναν την ελληνική κοινωνία με 57 δισ. από τα οποία τα 24 δισ. αφορούσαν φορολογικά μέτρα (τα υπόλοιπα ήταν από περικοπές δαπανών). Ενώ από το 3ο Μνημόνιο, ύψους 8,4 δισ., τα 6 δισ. αφορούσαν φορολογία».

Η συζήτηση για το δημοψήφισμα και τα άλλα γεγονότα της περιόδου μάλλον μόλις ξεκίνησε.

Από τη συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο στις 6 Ιουλίου 2015, την επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος | EUROKINISSI/ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ

Η επιστολή Τσίπρα προς Τασούλα

Προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνο Τασούλα

Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε,

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται δέκα χρόνια από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 και την κρίσιμη Σύνοδο των Πολιτικών Αρχηγών την επομένη της λαϊκής ετυμηγορίας.

Το αποτέλεσμα της ελεύθερα εκφρασμένης βούλησης του ελληνικού λαού όσο και η δυνατότητα διαμόρφωσης μιας ενιαίας εθνικής γραμμής από τους πολιτικούς αρχηγούς, αποτέλεσαν, εκείνες τις ιστορικές στιγμές για τον τόπο μας, κρίσιμο παράγοντα για την τελική έκβαση των δύσκολων διαπραγματεύσεων και τη συμφωνία με τους δανειστές μας.

Mια συμφωνία που εν τέλει άνοιξε την προοπτική εξόδου της χώρας από την κρίση με αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους και εγγυημένη χρηματοδότηση για την αποπληρωμή των δανειακών της υποχρεώσεων, την ανάκτηση της διεθνούς της αξιοπιστίας, την επιστροφή στις αγορές και την επαναφορά της πατρίδας μας στην οικονομική, δημοκρατική και εθνική κανονικότητα, απαλλάσσοντάς την από την ασφυκτική επιτροπεία τρίτων.

Είναι εύλογο, τα κρίσιμα εκείνα γεγονότα, που επηρέασαν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, να απασχολούν ακόμα και σήμερα τον δημόσιο διάλογο. Κι αυτό καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη να ριχτεί άπλετο φως σε όλες τις πτυχές τους, καθώς η αλήθεια για το χθες μας εξοπλίζει για το σήμερα και το αύριο.

Αυτός είναι ο λόγος που σας ζητώ, σήμερα, με τη συμπλήρωση δέκα χρόνων, να δώσετε στη δημοσιότητα τα πρακτικά του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, το οποίο συγκλήθηκε μετά από αίτημά μου, από τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, την επομένη του δημοψηφίσματος.

Πρακτικά στα οποία περιέχονται οι απόψεις όλων των κομμάτων, οι εκτιμήσεις τους για το δημοψήφισμα και το αποτέλεσμά του, αλλά και για τη στρατηγική που θα έπρεπε να ακολουθήσει η ελληνική κυβέρνηση για την έξοδο της πατρίδας από το τέλμα της χρεοκοπίας.

Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό, είπε ο Διονύσιος Σολωμός. Με τη βεβαιότητα ότι συμμερίζεστε αυτή την άποψη, αναμένω ότι θα πράξετε το δημοκρατικό και θεσμικό σας χρέος απέναντι στην αλήθεια.

Με εκτίμηση
Αλέξης Τσίπρας

Νίκος Παππάς

Δημοψήφισμα, εκλογές, συνέχεια

Νίκος Παππάς, κοινοβουλευτικός εκπροσώπος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και βουλευτής Β3 Νότιου Τομέα Αθηνών

Το βράδυ της 5ης Ιουλίου 2015, ο ελληνικός λαός στάθηκε μπροστά στην Ιστορία. Με την ψήφο του στο δημοψήφισμα αρνήθηκε εμφατικά να υποκύψει στις απολυτότητες, που είχαν φέρει την οικονομική και κοινωνική κατάρρευση.

Ακολούθησε μια δύσκολη συμφωνία. Και αμέσως μετά, τον Σεπτέμβρη του 2015, ο λαός ρωτήθηκε αν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να συνεχίσει. Και απάντησε καταφατικά.

Εκείνες τις εκλογές, η Ν.Δ. θέλει να τις σβήσει από την ιστορική μνήμη. Κι αυτό επειδή, για πρώτη φορά, κλήθηκε ο λαός να αποφασίσει με τη συμφωνία πάνω στο τραπέζι και έδωσε εντολή συνέχειας και επιμονής για την οριστική έξοδο από τα μνημόνια.

Το δημοψήφισμα

Στο δημοψήφισμα υπήρξε λαϊκή εντολή για σθεναρή διαπραγμάτευση εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου. Αυτήν ακριβώς την εντολή ζητούσε, τις κρίσιμες εκείνες ημέρες, ο Αλέξης Τσίπρας στις δημόσιες τοποθετήσεις του.

Η 5η Ιουλίου 2015 ήταν η κορύφωση μιας μακράς και σκληρής διαπραγμάτευσης. Ηταν η στιγμή κατά την οποία όλες οι πλευρές κλήθηκαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Για πρώτη φορά, οι –μέχρι τότε αμετακίνητοι– δανειστές αποδέχθηκαν ότι η Ελλάδα δεν ήταν απλώς ο «αδύναμος κρίκος».

Η διαπραγμάτευση

Πώς φτάσαμε, όμως, στο δημοψήφισμα;

Τον Ιανουάριο του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε λάβει λαϊκή εντολή για ισότιμη διαπραγμάτευση, για τερματισμό της μονόπλευρης και ατέρμονης λιτότητας και για στήριξη των κοινωνικά αδύναμων.

Το πρώτο εξάμηνο εκείνης της χρονιάς χαρακτηρίστηκε από την επιμονή των θεσμών στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων με την προηγούμενη κυβέρνηση.

Η ίδια αυτή περίοδος στιγματίστηκε από τελεσίγραφα, την επιχείρηση οικονομικής ασφυξίας και την επιζήμια στάση εγχώριων πολιτικών που –απελπισμένοι πια– επιχειρούσαν να δικαιωθούν μέσα από μια καταστροφή της χώρας. Στάση που τήρησαν καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, αυξάνοντας τις αναταράξεις, άρα και τις κοινωνικές συνέπειες.

Απέναντι σε αυτή την πολιτική, η κυβέρνησή μας ύψωσε ανάστημα. Οταν οι διαπραγματεύσεις οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο, δεν υποκύψαμε, δεν υπογράψαμε πίσω από κλειστές πόρτες. Ζητήσαμε εντολή από τον λαό, τη λάβαμε και προχωρήσαμε όπως είχαμε εξαγγείλει.

Το δημοψήφισμα ενίσχυσε τη διαπραγματευτική ισχύ μας και οδήγησε σε συμφωνία με σημαντικές παραχωρήσεις υπέρ της Ελλάδας: τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, άρα και τη μείωση της λιτότητας κατά 20 δισ. ευρώ, τη ρητή δέσμευση για ρύθμιση του χρέους (που υλοποιήθηκε το 2018), τον ντε φάκτο εκτοπισμό του ΔΝΤ από το πρόγραμμα και τη διατήρηση κρίσιμων νομοθετημάτων κοινωνικής προστασίας. Παράλληλα, άλλαξε η φιλοσοφία των αποκρατικοποιήσεων, κατευθύνοντας το 50% των εσόδων στην ανάπτυξη (ώς τότε το 100% των εσόδων πήγαινε στην αποπληρωμή του χρέους).

Το σημαντικότερο: Αποτρέψαμε την πτώχευση. Ακυρώσαμε το σκοτεινό σενάριο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η κυβέρνησή μας αρνήθηκε να σύρει τη χώρα σε αυτόν τον δρόμο, αναλαμβάνοντας την ευθύνη που της αναλογούσε.

Η έξοδος το 2018

Η δύσκολη συμφωνία που επιτεύχθηκε το καλοκαίρι του 2015 και που τέθηκε στην κρίση του λαού αποδείχτηκε καταλύτης της εξόδου μας από τα μνημόνια – επίτευγμα που δεν κατάφερε καμία άλλη κυβέρνηση.

Η έξοδος του 2018, η επιστροφή στις αγορές και η αναδιάρθρωση του χρέους δεν ήταν αποτέλεσμα της λιτότητας, αλλά της αντίστασης σε αυτή. Ηταν καρπός μιας δύσκολης, αλλά έντιμης πορείας, που στο τέλος της μας βρήκε με 500 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και συνεχόμενα τρίμηνα ανάπτυξης.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το δημοψήφισμα του 2015 ήταν βασικός σταθμός μιας υπεύθυνης εθνικής πορείας. Τόσο για τον λαό όσο και για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Από κοινού διαπραγματευτήκαμε, συγκρουστήκαμε, αγωνιστήκαμε, δικαιωθήκαμε. Και αυτό δεν θα το διαγράψει κανένας.

Θεόδωρος Παπαθεοδώρου

Δημοψήφισμα πολιτικού τζόγου και εξαπάτησης

Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, πρ. υφυπουργός, πρ. βουλευτής

Η ανακοίνωση της διεξαγωγής δημοψηφίσματος το βράδυ της 26ης Ιουνίου 2015 από τον τότε Πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα έγινε σε ένα κλίμα έντονης εθνικολαϊκιστικής έξαρσης. Η Κυβέρνηση απέρριπτε τις προτάσεις των πιστωτών, οι πολίτες στις πλατείες διχάζονταν μεταξύ του «Ναι» και του «Οχι» και ο Αλ. Τσίπρας αναζητούσε απεγνωσμένα μια πολιτική διέξοδο, όχι τόσο για τη χώρα αλλά περισσότερο για τον ίδιο και την κυβέρνησή του. Μετά το πρώτο καταστροφικό εξάμηνο του 2015 της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., πώς θα εξηγούσε τα αδιέξοδα της παρωδίας διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές, με βάση την αντίληψη ότι «αυτοί έχουν να χάσουν περισσότερα από εμάς σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας», ενώ το σχέδιο Grexit ήταν ενεργό;

Η πολιτική Τσίπρα επιδείνωνε τις συνθήκες χρεοκοπίας και ενθάρρυνε τα λόμπι της δραχμής στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, το Eurogroup απέρριπτε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για παράταση του προγράμματος παροχής έκτακτης ρευστότητας στην Ελλάδα και επιβεβαίωνε ότι το εν λόγω πρόγραμμα θα έληγε στις 30 Ιουνίου, δηλώνοντας ότι «θα γίνει ό,τι είναι αναγκαίο προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα της ευρωζώνης, ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί με την Ελλάδα».

Σε εκείνες τις κρίσιμες και δραματικές ώρες, ο τότε πρωθυπουργός επινόησε την επιλογή «ρήξης με δημοψήφισμα», την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία, εφόσον «η πρόταση των εταίρων υπερέβαινε σαφώς το εύρος της λαϊκής εντολής που έλαβε στις 25 Ιανουαρίου». Ο Αλ. Τσίπρας επιχείρησε έτσι μια «ηρωική» έξοδο με ένα πολιτικό κόλπο, αυτό της μετάθεσης της ευθύνης για τη διαχείριση της κρίσης, που ο ίδιος δημιούργησε, στον κουρασμένο, διχασμένο και αποπροσανατολισμένο ελληνικό λαό, ποντάροντας στο ότι τελικά θα του δώσει «άφεση» για τη μεγάλη υποχώρηση. Στις πλατείες, οι κυβερνητικοί παράγοντες με υψωμένες γροθιές, σε ένα ντελίριο «αγωνιστικής αυτοπεποίθησης», καλούσαν τον λαό να ψηφίσει «Οχι», ενώ ο Αλ. Τσίπρας προσδοκούσε το «Ναι» που θα του έλυνε τα χέρια. Αυτό ήταν ο ορισμός του πολιτικού τζόγου.

Το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν ουσιαστικά η εξαπάτηση του λαού, αφού το σχέδιο συμφωνίας το οποίο τέθηκε στο αντισυνταγματικό εκείνο δημοψήφισμα είχε ήδη αποσυρθεί από τους εταίρους, άρα ήταν και θεσμικά ανυπόστατο. Την επόμενη μέρα της ανακοίνωσης του δημοψηφίσματος, η κυβέρνηση έκλεισε τις τράπεζες και επέβαλε capital controls, με τους πολίτες να συνωστίζονται στα ATMs για ανάληψη εξήντα ευρώ ημερησίως.

Η συνέχεια δεν ήταν παρά η εξέλιξη του πολιτικού κόλπου και της προσχεδιασμένης αναδίπλωσης, της διεθνώς γνωστής ως «kolotumba» Τσίπρα, όπου το «Οχι» του ελληνικού λαού έγινε «Ναι», οδήγησε στο τρίτο επαχθές και αχρείαστο μνημόνιο, με το κόστος που επωμίστηκαν οι πολίτες να υπολογίζεται στα 100 δισ.

Το rebranding, που επιχειρεί ο Αλ. Τσίπρας δέκα χρόνια μετά, θα σκοντάφτει πάντα στην 5η Ιουλίου 2015.